Wat levert dat eigenlijk op, investeren in cultuur? Wat zijn de echte meerwaarden verbonden aan cultuur? Om een antwoord te geven op dergelijke prangende vragen startten een 15-tal actoren uit de brede cultuursector, waaronder ook Socius, een collectief onderzoek.

Wat levert dat eigenlijk op, investeren in cultuur?

Over die vraag woeden soms hevige debatten, waarbij voor- en tegenstanders van een actief cultuurbeleid soms positie innemen op basis van weinig onderbouwde aannames pro en contra. Er is dus dringend nood aan objectivering. Om die reden brachten een 15-tal actoren uit de kunsten, het erfgoedveld en de sociaal-culturele sector het nodige budget samen voor een collectieve onderzoeksopdracht, met steun van de Vlaamse overheid.

Wat zijn de echte meerwaarden verbonden aan cultuur? Is er harde evidentie voor positieve (neven)effecten op terreinen buiten de cultuurwereld zelf? Draagt cultuur bij tot fundamentele processen van socialisering en subjectivering, en zo ja : hoe dan wel?

Academische opdracht

Een multidisciplinaire ploeg van sociologen, economen en psychologen, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, ging de uitdaging aan om rond bovenstaande vragen het kaf van het koren te scheiden. Het onderzoek is opgebouwd rond vier delen:

• een exploratie van de kernvraag, met een afbakening van centrale begrippen (kunst, cultuur, creativiteit … waarden, impact, effecten, “kapitaal” …)
• een inventarisatie van maatschappelijke vooronderstellingen en empirisch gemeten waarden
• een cultuurpolitiek interpretatiekader
• een overzicht van waardevolle onderzoeken en case-studies, telkens met korte beschrijving

De onderzoekers hebben daarbij oog voor zowel het ‘meetbare’ als het ‘onmeetbare’ en staan uitgebreid stil bij cultuur als de maatschappelijke bouwsteen die als geen ander zin aan een mensenleven kan geven.

Rapport en een ‘gemeen’ boekje

Om de voornaamste inzichten uit het vuistdikke rapport breed te verspreiden, geven de opdrachtgevers ook een compact leesboekje uit van de hand van publicist Patrick De Rynck. Het boekje ‘De waarde van cultuur’ wordt gratis gedistribueerd in een oplage van enkele duizenden exemplaren.

Het uitgebreide onderzoeksrapport kan gratis worden gedownload op www.vlaanderen.be/cultuur.

Cultuurforum 2020

Het thema “De waarde van cultuur” vormt ook de inhoudelijke kapstok van het vijfde publieksmoment van het Cultuurforum 2020 op woensdag 23 april 2014 in Leuven. Op deze jaarlijkse ontmoeting tussen professionals en beleidsmakers uit de cultuursectoren komt het onderzoek “De waarde van cultuur” aan bod in een aparte parallelsessie. Daarnaast is het thema de rode draad van de openingsrede van Catherine de Zegher (directeur Museum voor Schone Kunsten, Gent) en het hierop volgende debat met verschillende opiniemakers.

‘De waarde van cultuur’ als collectieve opdracht

De onderzoeksopdracht ‘De waarde van cultuur’ gaat uit van de volgende steunpunten: Socius, Locus, Cultuurnet Vlaanderen, FARO, Vlaams Theater Instituut, Bibnet, Circuscentrum, BAM, Forum voor Amateurkunsten, Demos, Stichting Lezen, Muziekcentrum Vlaanderen en Vlaams Architectuurinstituut. De opdracht werd gerealiseerd met steun van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en in samenwerking met het onderzoeksplatform Cultuur.