Het gedeeld begrip van personen die sociaal-cultureel handelen werd en wordt regelmatig onderzoeksmatig in kaart gebracht. Dit leidde in 2003 tot het theoretisch concept van de sociaal-culturele methodiek. Het concept zet de bakens uit voor het sociaal-cultureel handelen: “Wat is het wel?” en “Wat is het niet?”.
Tezelfdertijd biedt de methodiek ook een antwoord op de vraag wat het unieke, het onderscheidende en gemeenschappelijke element van ons werkveld is. Zo krijg je een antwoord op vragen als: wie we zijn? Wat we doen? Hoe we het doen? Met andere woorden wat ons uniek maakt.
Geen professionele handleiding
Toch is de sociaal-culturele methodiek geen professionele handleiding die je stap voor stap zegt wat te doen. Het is eerder een denk- en handelingskader dat kapstokken en ijkpunten biedt die je als sociaal-cultureel werker steeds opnieuw moet concretiseren en vertalen in acties, strategieën en praktijken.
De sociaal-culturele methodiek kan en wordt op verschillende wijzen in praktijk gebracht. Op conceptueel vlak spreken we van “de” sociaal-culturele methodiek. Op het vlak van de praktijken en op beleidsmatig vlak, spreken we over het hanteren van “een” sociaal-culturele methodiek.
De essentie van de sociaal-culturele methodiek
- De sociaal-culturele methodiek is een manier van denken én handelen vanuit een visie op mens en samenleving om individuen en groepen aan te spreken en te activeren.
- Zij wordt gebruikt door organisaties en professionals (ook vrijwilligers).
- Zij wordt gebruikt voor: het ontwikkelen van een eigen identiteit, het bevorderen van sociale integratie en maatschappelijke participatie, het bouwen aan een democratische, duurzame en inclusieve samenleving (algemene doeloriëntaties op de naad tussen individu en samenleving).
- De manier waarop deze doelstellingen gerealiseerd moeten worden: via ontmoeting en informeel leren, via de ontwikkeling van sociale, culturele en communicatieve competenties en de vorming van sociale netwerken en culturele symbolen (functies).
- Omgang met de betrokken personen en groepen: het zijn actieve ‘deelnemers’ met wie de medewerkers in dialoog treden over de concrete doelen en de aanpak (handelingsprincipes).
Samenhang van verschillende componenten
De sociaal-culturele methodiek kan opgedeeld worden in verschillende componenten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn:
- een visie op mens en samenleving
- doeloriëntaties
- functies en rollen
- werk- en handelingsprincipes
- interventiestrategieën
- processen bij mensen en groepen
Onderstaande afbeelding geeft de samenhang van de verschillende componenten van het sociaal-cultureel handelen mooi weer:
Socius organiseert regelmatig bijscholingsmomenten rond de sociaal-culturele methodiek. De PowerPoint-presentatie die je hieronder kan raadplegen, geeft je een goed beeld van wat je tijdens deze momenten mag verwachten.
