Maatschappijkritiek en (populaire) cultuur gaan vaak hand in hand. Een mooi voorbeeld: slam poetry. Vooral culturele minderheden en jongeren gebruiken deze populaire poëzievorm om problemen bespreekbaar te maken en hun identiteit vorm te geven. Maar wat is er nu zo typisch aan slam poetry? En wat is de meerwaarde van het genre voor sociaal-cultureel werkers? We zaten samen met de Vlaamse dichter, schrijver en regisseur David Troch, een slammer pur sang die tijdens onze Trefdag op 22 november een workshop* geeft.

Poëzieslagen

Poetryslams (of letterlijk: ‘poëzieslagen’) zijn een fenomeen in grote steden waar veel dichters op zoek zijn naar een podium en een publiek. Het genre is afkomstig uit de VS, waar al in de jaren 70 de eerste wedstrijden of ‘slams’ georganiseerd werden. Pas op het einde van de jaren 90 waaide slam poetry over naar Europa. David Troch is een van de dichters die deze poëzievorm mee op de kaart zette in Vlaanderen door er cursussen en workshops over te geven. Hoe zijn liefde voor het genre ontstond? Puur uit nieuwsgierigheid. Zo trok hij een aantal jaren geleden naar Nederland, waar sinds 1998 grote poetryslams georganiseerd worden. In 2006 schopte hij het tot in de finale van het Nederlands kampioenschap. Sindsdien heeft hij de podiummicrobe onherroepelijk te pakken.

“Poetryslams gaan vaak gepaard met een wedstrijdelement. Je hebt drie minuten om je ding te doen. Een jury bepaalt wie er naar de volgende ronde mag en uiteindelijk als winnaar uit de bus komt. Hoewel de wedstrijden flink aan populariteit winnen, is de competitie niet het belangrijkste. Dichters gaan onderling de strijd aan, maar het is de poëzie die wint. Of anders gezegd: the points are not the point, the point is poetry“, vindt David.

The points are not the point, the point is poetry.

Identiteit uitbouwen

Slam poetry simpelweg bestempelen als ‘hedendaagse poëzie’, is voor David uit den boze: “Bij poëzie die je op een podium brengt, is klank heel belangrijk. Het moet goed in het oor vallen, want het publiek kan je werk niet nalezen. Slam poetry heeft linken met rap omdat het – in tegenstelling tot hedendaagse poëzie – meer gebruikmaakt van rijm: eindrijm en klankrijm. Slammers zijn vaak ook heel geëngageerd. Je merkt dat de huidige generatie slam poets in Vlaanderen graag haar mening geeft over wat er leeft in onze maatschappij en hoe ze daar tegenover staat. Ook zie je dat vooral culturele minderheden de kans grijpen om via deze weg hun identiteit uit te bouwen.”

De huidige generatie Vlaamse slam poets geeft graag haar mening over wat er leeft in onze maatschappij.

“Maar ook voor jongeren is het genre heel aantrekkelijk. Zo geef ik veel workshops in scholen. Voor jonge mensen is het een manier om betekenis te geven aan de dingen die ze rondom hen zien. Ik laat scholieren schrijven over datgene waarmee ze bezig zijn, waarover ze een mening hebben. Dat is interessant voor hen omdat ze die op manier zowel hun ideeën als hun gevoelens op papier krijgen”, verklaart hij.

Sociaal-culturele slams?

Ook op de Trefdag van Socius zal David een workshop geven. “Vooral taalgevoel en ritme zullen centraal staan. Het is niet de bedoeling dat we een uur lang aan een tafel gaan schrijven om dan iets voor de groep te brengen. Ik zorg ervoor dat die twee dingen constant in elkaar overvloeien. Ik wil de deelnemers vooral het plezier in het schrijven bijbrengen. Voorkennis is niet nodig. Je moet de ‘taal van de poëzie’ niet kennen. Je hoeft zelfs geen poëzie te schrijven. Zolang je maar zin hebt om iets te doen.”

Als je leert je 'podium' met plezier te betreden, ga je zelfverzekerder zijn over wat je vertelt.

Of David vindt dat slammen ook voor sociaal-cultureel werkers een meerwaarde biedt? “Als je voor je job voor mensen moet spreken of met tekst bezig bent, krijg je via slam poetry een verfrissende kijk op hoe je dingen kan neerpennen of voor een publiek brengt. Als je leert je ‘podium’ met plezier te betreden, ga je hoe dan ook zelfverzekerder zijn over wat je vertelt.”

In onderstaande video kan je David Troch aan het werk zien tijdens TEDxGhent:

*De workshop die David Troch tijdens de Trefdag geeft is volzet.

Wil je graag meer weten over slam poetry? Of wil je zelf aan de slag en ben je op zoek naar tips en tricks? Download dan de gratis handleiding Poetry slam: handleiding voor podiumdichters en competitiebeesten van Creatief Schrijven.